Medicinske zanimljivosti

Anestezija 

Vis mediacatrih naturae- Moć prirode je velika.

Hipokrat

(Corus Hipocraticum)

Anestezija (od grčkih riječi an estos - „bez osjećaja“ ili „van osjećaja“) je medicinska metoda anesteziologije koja uz primjenu anestetika i drugih madikamenata u organizmu čovjeka dovodi do "isključenja bola" i "medikamentnima izazvanog sna", a primjenjuje se tokom opreativnih zahvata i drugih metoda dijagnostike i liječenja vrlo složenih stanja vezanih za pojam "intenzivnog liječenja".

Anestetici su razne vrste lijekova u gasovitom, tečnom ili drugom obliku koji kada se unesu u organizama svojim djelovanjem dovode do gubitka osjećaja i svijesti uz minimalno štetno djelovanje i mogućnost vraćanja organizma u normalno stanje, nakon prestanka njihove primjene

Opšta anestezija podrazumijeva primjenu posebne skupine lijekova koji organizmu osiguravaju potpuno odsustvo svijesti (amnezija) i bola (anelgezija) uz mišićnu relaksaciju tokom operacije.

Za vrijeme ove vrste anestezije uz prisutnosti anesteziologa pacijentu se kontrolišu sve vitalne funkcije kako bi se primjenom lijekova i drugih metoda organizam bolesnika tokom operacije održavao u optimalnom stanju. I pored primjene najsuvremenijih lijekova i suvremenih metoda ponekad nije moguće eliminirati neke neželjene efekte postoperativne boli, mučninu, povraćanje itd.). Umjerena doza straha od gubitka svijesti tijekom anestezije je normalna pojava kod većine bolesnika što zahtijeva i psihološku pripremu bolesnika od strane liječnika.

Lokalna anestezija je postupak koji izaziva neosetljivost na bol određenog dijela tijela primjenom lijekova koji prekidaju provođenje impulsa kroz nerve u toj regiji.

Prema načinu unosa anestetika opšta anestezija se dijeli na:

Inhalacionu anesteziju:

Koja se postiže i održava anesteticima u plinovitom obliku, koji u organizam dospijevaju sa udahnutim zrakom u plućima. Za ovu vrstu anestezije koristi se smjesa gasova (kisik dušik oksidul, izofluran itd.), čija se smjesa priprema u posebnim aparatima i sistemom plastčnih cijevi (endotrahealni tubus) ili putem maske za lice, u strogo kontroliranim uslovima unosi u disajni sistem bolesnika.Uz gasove za anesteziju dodaju se i lijekovi koji osiguravaju relaksaciju mišića i neosjetljivost na bol.
Ova vrsta anestezije je najčešće primanjivani oblik anestezije zbog: brzog učinka, dozirane dubine anestezije, lakog održavanja i kontrole i brzog buđenja bolesnika iz anestezije.
Nedostaci ove vreste anestezije su: nadražaj dišnih puteva uz nagon na kašalj, prolazni bol u grlu, oštećenja u usnoj duplji, povraćanje i udisanje želudačnog sadržaja uz moguću upalu pluća.

Intravensku anesteziju:

Koja se se postiže i održava injektiranjem anestetik u venu. Prednost ove anestezije je jednostavan i lak način primjene i brzo uspavljivanje bolesnika. Uglavnom se koristi kao uvod u inhalacionu anesteziju kako bi se izbjegli negativni učinci udisanje gasovitih anestetika. Kao samostalna anestezija koristi se kod kratkotrajnih operativnih zahvata (manje operacije, invazivna dijagnostika, namještanje kostiju i zglobova itd..)
Glavni nedostatak ove metode je slaba kontrola anestetika čija sudbina zavisi od individualne sposobnosti organizma za njegovu razgradnju i eliminaciju iz organizma.
Moguće komplikacije su prolazno peckanje i bol duž vene u koju je injektiran anestetik, alergijske reakcije na anestetik, zbunjenost, pospanost, mučnina.

Rektalnu anesteziju:

Koja se postiže uvođenjem anestetik u debelo crijevo. Ona se najrjeđe primjenjuje i to uglavnom kod male djece.
 

Nefarmakološka anestezije

Hipnoza ima dugu istoriju upotrebe kao anesteziološka tehnika.

Rashlađivanje tkiva (npr. led) može izazvati privremeni prekid provođenja kroz nervn vlakna (aksone) i gubitak osjećaja.

Posebnim tehnikama disanja, sa izazivnjem kratkih hiperventilacija, produbljenim i ubrzanim disanjem, može se privremeno suzbiti osjećaj bola.

Savremena medicinska praksa rijetko koristi ove metode.