Medicina u doba renesanse

XVI vijek je vrijeme preporoda i renesanse za sve pa i za medicinu. Medicina se sve više vraća Hipokratu i otkrivaju se njegove vrijednosti, dok se Galen sve više kritizira.

Gutenberg izmišlja novu tehniku štampe pa je knjiga postala dostupna gotovo svakom.

Otkrivena je Amerika iz koje su donesene nove bolesti, ali i nove biljke, prije svega krompir, koji smanjuje i problem gladi koja se u Evropi periodično javljala u predhodnim epohama..

Izmišljeno je vatreno oružje pa rane postaju veoma teške – to tjera hirurge da rade dotad neviđene operacije.

Javlja se niz problema na koje ni Galen nije imao odgovora pa je liječnicima onog vremena preostalo da sami otkrivaju istinu.

Leonardo da Vinci (1452-1519) napravio je sekciju na oko 30 ljudi i za 20 godina studija napravio vrijedno djelo s crtežima i komentarima o ljudskom tijelu i njegovoj građi i funkciji koje nije bazirano uglavnom samo na njegovoj genijalnosti.

Renesansna misao se oslanjaju na razum, iskustvo, opažanje, istraživanje, eksperiment, indukciju, ali i na matematičku spoznaju. 

Najveću zaslugu za napredak medicine ima napredak ostvaren u fizici i hemiji.

Počinju se primjenjivati hemijski lijekovi i velik broj novih biljaka i biljnih preparata.

U XVI vijeku. pojavljuju se prvi specijalisti, najprije u okulistici.Njemac Georg Bartisch (1535. – 1606.) u knjizi «Ophtalmodouleia» 1853.godine, objašnjava nove tehnike a uvodi i fine srebrne instrumente te razradio niz novih operacija.
Felix Platter (1536. – 1614.) reformira psihijatriju. Daje prvu sistematizaciju duševnih poremećaja. Dotad su psihijatrijski bolesnici smatrani da su opsjednuti zlim silama i đavolom. Posljedica njegovih tumačenja, koja postaju opšteprihvaćena je ukidanje smrtne kazne, odnosno lomače, za vještice, koje su vrlo često bile samo duševne bolesnice.
Paolo Bagerardi i Geronimo Mercuriali izdaju knjige o pedijatriji.

Javlja se epidemija nove bolesti – sifilisa. Pomogla je u širenju reformi u medicini jer na tu bolest nisu mogli pronaći odgovor u Galenovim djelima. Izgleda da je i prije postojao u Evropi, ali u nešto drugačijem obliku. Otkrivaju se nove metode, a na kraju i živina mast.

Girolamo Fracastoro (1483-1553) prvi provodi pravu reformu. Izvanredno je opisao sifilis, ali i niz drugih zaraznih bolesti i izdaje djelo «O zarazi i zaraznim bolestima» koje je izazvalo pravu revoluciju. U medicini je prvi razlikovao kugu od grupe tifusnih oboljenja kao što je pjegavac. Smatra da se bolesti prenose preko KLICA, a ne preko mijazmi; smatra da se one prenose dodirom, predmetima ili zrakom na manje udaljenosti. Smatra da treba sprije iti njihov ulazak u organizam i borbu protiv njih.Zalaže se za ličnu i javnu higijenu, za pokopavanje mrtvih i dezinfekciju bolesnih.

Mjere higijene bivaju opšteprihvaćene. Zbog mjera higijene epidemije više nemaju katastrofalan učinak kao predhode, ali i dalje značajno ugrožavaju stanovništvo.

Od hirurga koji sada imaju sve bolji status najznačajniji je Francuz Ambroise Pare (1510-1592). Napisao je velik broj djela i to na francuskom jer latinski nije znao. Iskustva je stekao u ratu. Prvi je uvidio da sa ranama treba postupati što jednostavnije (ne polijevati vrućim uljem), podvezivao je krvne žile prilikom amputacije udova i tražio da se radi što prije. Na podru ju porodništva takođe je mnogo doprinio – uveo je preokret na noge, izmislio hvataljke za glavu, radio carski rez na mrtvim ženama, uveo porodiljski stolac i sisaljke za mlijeko. Napredak je i u tome što su ponovno muškarci mogli prisustvovati porođaju i pomagati. Najveći dio ovih inovacija proveden je u čuvenoj pariškoj bolnici bolnici Hotel Dieu, gdje je radio.

Gaspare Tagliacozzi uvodi ponovno rinoplastiku. Osuđen je od crkve jer nema pravo ispravljati djelo stvoritelja.