Mikroskop

Holanđanin Antony van Leeuwenhoek (1632-1723) je bio prvi čovjek koji je miroskop koristio u medicini.

Prve sprave nalik mikroskopu razvio je Galileo. Kasnije su sličnu vrstu uređaja poboljšali otac i sin Hans i Zahurija Janssen. Niko od njih nije koristio ove uređaje u medicinske svrhe.

Antony van Leeuwenhoek

Replika orginalnog Levenhukovog mikroskopa

Jedan od crteža spermatozoida koji je Levnhuk poslao Kraljevskom Društvu

Antoni Levenhuk je bio praktičan čovjek i bavio se trgovinom platnima. Upotrebljavao je lupu za kontrolu kvaliteta platna. Položio je ispit za geometra,a je postao je i oficijelni wijnroeier (mjerač preostalog vina u buretu). Nije imao naučno obrazovanje, ali je imao smisla za tehniku i crtanje i izvanredan dar opažanja.

Iako je u svoje doba smatran diletantom i amaterom njegova su naučna dostignuća izvanredna i u tehnici i u makrobilogiji čiji je osnivač.

Za potrebe ispitivanja kvaliteta tkanina počeo se baviti izradom povećala. Kasnije je poboljšao kvalitet leća i konstruisao uređaj koji će stotinama godina biti neprevaziđen.

Levenhuk je svoga života izbrusio je oko 500 optičkih leća i stvorio oko 400 vrsta različitih mikroskopa od kojih danas postoji samo 9. Njegovi mikroskopi izrađivani su od srebrenih i bakrenih metalnih okvira koji su pričvršćivali rukom brušene leće. Mikroskopi koji su sačuvani do danas imaju povećanje od čak 275 puta. 

Levenhuk je krio svoj pronalazak, i nije dao da niko sazna kako ga je napravio, niti da ga upotrebljava, osim njega. Način na koji je on spojio sočiva je ostao nepoznanat i nakon njegove smrti. 

Nacrti i izgled Levenhukovog mikroskopa

Koristeći svoje ručno-izrađene mikroskope, bio je prvi čovjek koji je posmatrao jednoćelijske organizme, mišićno tkivo, bakterije, spermije (vlastite) i protok krvi u kapilarama (malim krvnim žilama).

Nakon što je razradio svoju metodu  u istraživanju mikroskopskog svijeta,  Leeuwenhoek je pomoću veze dospio u englesko Visoko Kraljevsko Društvo (Royal Society). Uskoro je počeo slati kopije svojih promatranja Društvu te su njegova promatranja zabilježena u časopisu Kraljevskog Društva: Filozofski izvještaji. 

Tokom života poslao je preko 300 pisama. U početku je ta saradnja bila dobra, a onda su njegova otkrića, koja su uzdrmala  teoriju spontane generacije, pa mu uglednici iz Engleske više nisu vjerovali. Poslali su visoku delegaciju naučnika i svećenika u Delft da se uvjere u Levenhukove nalaze. Poslije su svi njegovi nalazi priznati, a u nauci je odbačena teorija spontane generacije.

Levenhuk je promatrao sve što je mogao, otkrio je u kapljici vode infuzorije – sitne životinje.  Vidio je eritrocite, ali ih nije razumio. Levenhuk se smatra prvim istraživačem koji je vidio protozoe, ljudske spermatozoide (1677.), bakterije (1676.) i crvene krvne ćelije (1674-1684.). 

To je poslužilo kao osnov nove naučne discipline mikrobiologije..