Medicinske zanimljivosti

Definicija i podjela lijekova  

Svjetska zdravstvena organizacija lijek definiše kao supstancu ili proizvod koji se primenjuje da bi modifikovao ili ispitao fiziološke sisteme ili patološka stanja, a u cilju dobrobiti čovjeka - primaoca

Supstance mogu biti:

prirodnog porijekla (elementi, hemijske supstance koje se u prirodi nalaze u datom obliku ili njihove modifikacije).

humanog porijekla (krv, derivati krvi i proizvodi od krvi, osim krvi i komponenata krvi za transfuziju)

životinjskog porijekla (djelovi organa, ćelije, sekreti, otrovi, ekstrakti, krv i proizvodi od krvi)

biljnog porijekla (biljke, djelovi biljaka, sekreti, ekstrakti)

mikrobiološkog porijekla (mikroorganizmi i genetski modifikovani organizmi)

hemijskog porijekla (prirodne ili dobijene sintezom)

Lijekovi mogu biti:

gotov lijek je lijek koji se stavlja u promet u određenoj jačini, obliku i pakovanju, pod zaštićenim imenom koje odredi proizvođač ili pod internacionalnim nezaštićenim imenom (INN), koje je definisala Svjetska zdravstvena organizacija, sa imenom proizvođača

magistralni lijek je lijek izrađen u apoteci na osnovu recepta (formule) za određeno lice

galenski lijek je lijek izrađen u galenskoj laboratoriji apoteke u skladu sa važećim

farmakopejama ili važećim magistralnim formulama koji se prodaje u toj apoteci

tradicionalni lijek je lijek koji ne mora biti zasnovan na naučnim principima, a izraz je tradicije ili drugih tradicionalnih terapijskih pristupa (tradicionalni biljni lijekovi i drugi)

homeopatski lijek je lijek izrađen od proizvoda, supstanci ili jedinjenja koji čine homeopatske sirovine u skladu sa homeopatskim postupkom izrade, po metodama evropske farmakopeje ili drugih priznatih farmakopeja

lijek iz krvi je lijek proizveden iz humane ili životinjske krvi, industrijskim putem

imunološki lijekovi su serumi, vakcine, specifični i nespecifični imunoglobini, toksini i alergeni

radiofarmaceutski lijek je gotov lijek ili lijek pripremljen pred neposrednu upotrebu, a sadrži jedan ili više radionuklida (radioaktivnih izotopa) namijenjenih za medicinsku primjenu

lijekovi koji sadrže opojne droge i psihotropne supstance su opojne droge i psihotropne supstance određenog kvalitativnog i kvantitativnog sastava u određenom farmaceutskom obliku koje se koriste u medicinske, veterinarske, nastavne, laboratorijske i naučne svrhe

veterinarski lijek je lijek namijenjen isključivo za upotrebu u veterinarstvu

medicinirani premiks je farmaceutski oblik veterinarskog lijeka koji je unaprijed pripremljen za proizvodnju medicinirane hrane

U zavisnosti od mjesta djelovanja razlikujemo lijekove naamenjene lokalnoj i sistemskoj primjeni. 

Lokalna primjena podrazumjeva primjenu na koži, sluzokoži (sluzokoža nosa, usta, vagine, rektuma…) ili oku. Kod lijekova namenjenih lokalnoj upotrebi resorpcija lijeka je nepoželjna.
Za sistematsku primjenu neophodno je da lijek uđe u organizam. Lijek se u organizam unosi na više načina, a koji je put primene lijeka najprikladniji za određenog bolesnika, što zavisi od farmakoloških osobina lijeka, kao i od terapijskih razloga i specifičnosti u vezi sa bolesnikom (stari i deca teže gutaju pa se kod njih ne koriste tablete; nemoguća oralna primena kod pacijenata bez svesti i sl.). 

Lijekovi kod kojih se želi postići sistemski efekat mogu se uneti preko gastrointestinalnog trakta (enteralno), bilo da se unosi na usta (peroralno), pod jezik (sublingvalno) ili kroz debelo crijevo (rektalno); ili zaobilaženjem probavnog takta (parenteralno). Lijekovi se mogu primjeniti parenteralno putem injekcija (intravenske, intraarterijske, supkutane), infuzija, ili primjenom flastera za perkutanu primjenu (npr. neki preparati nitroglicerina).

Saznaj više o počecima i prapočecima medicine
od babilonske do moderne medicine... najpoznatiji doktori i medicinske škole koji su odredili savremenu i tradicionalnu medicinu...